پنجمین نشست دبیران شورای امنیت کشورهای منطقه در مورد افغانستان، ظهر چهارشنبه، ۱۹ بهمن، ( ۸ فوریه)، به میزبانی روسیه در شهر مسکو آغاز شد. در این نشست دبیران شورای امنیت کشورهای هند، روسیه، ایران، چین، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان حضور دارند. غایب اصلی این نشست، گروه طالبان است که بهگفته دولت روسیه از آنها برای حضور در نشست دعوت بهعمل نیامده است.
نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه میزبانی این نشست را بر عهده دارد. او در سخنان افتتاحیه خود، طالبان را ثمره هرجومرج بهجامانده از دوره حضور آمریکا در افغانستان دانست و گفت وضعیت اجتماعی- اقتصادی در این کشور روز به روز وخیمتر میشود. پاتروشف همچنین گفت نیروهای افغان که در دوره جمهوریت با ناتو همکاری داشتند، با سلطه طالبان بر افغانستان از این کشور گریختهاند. او گفت سه میلیون افغان ظرف یک سالونیم گذشته افغانستان را ترک کردهاند و با توجه به وخیمتر شدن اوضاع کشور، این تعداد بیشتر هم خواهد شد.
پاتروشف در سخنرانی افتتاحیه خود کوشید بیشتر بر آمریکا و متحدانش بتازد. او گفت آمریکا در طول ۲۰ سال حضورش در افغانستان، زمینههای شکلگیری چالشهای بلندمدت را در افغانستان ایجاد کرد. او افزود که سلاحهای آمریکایی به ارزش بیش از ۱۰ میلیارد دلار که در افغانستان باقی مانده است، بهترین ابزار برای دامن زدن به تنش در افغانستان و حتی کشورهای همسایه است. به گفته او، بخشی از این سلاحهای آمریکایی نیز به تروریستها فروخته شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پاتروشف آمریکا را متهم کرد که ذخایر مالی افغانستان را غصب کرده است و به جای مصرف آن برای چالشهای بشردوستانه مربوط به این کشور، میخواهد آن را به بازماندههای حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بپردازد.
علی شمخانی، دبیر شورای امنیت جمهوری اسلامی ایران، نیز در سخنرانی خود، آمریکا را مسبب چالشهای موجود در افغانستان دانست. او گفت که دخالتهای فرامنطقهای در افغانستان، باعث برهم خوردن ثبات در این کشور و حتی در منطقه شده است. او حضور آمریکا را در منطقه ناموجه دانست و هشدار داد که دخالت کشورها و سازمانهای فرامنطقهای در افغانستان، ناامنی را به سراسر منطقه گسترش میدهد. او ایجاد امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در افغانستان را اولویت اصلی ایران دانست.
شمخانی افزود که فقط تلاشهای جمعی همسایگان افغانستان، نمیتواند صلح و ثبات پایدار برای این کشور به ارمغان آورد و راهحل ناامنی و بیثباتی، اقدامات لازم رژیم طالبان و سایر دستاندرکاران داخلی است. شمخانی هشدار داد که تاخیر بیشتر در پیگیری سازوکارهای سیاسی برای مشارکت همه اقوام و احزاب در حکومت افغانستان، نهتنها هیچ مزیتی در پی نخواهد داشت، بلکه بر مشکلات موجود کشور میافزاید.
نشست دبیران شورای امنیت کشورهای منطقه در مورد افغانستان، حاکی از تلاش کشورهای منطقه، بهویژه همسایگان این کشور، برای دستیابی به یک نظام نسبتا باثبات و آرام است. اکثریت سیاستمداران کشورهای منطقه، حضور طالبان را در جغرافیای افغانستان، چالشآور میدانند و خواستار اقدامات لازم این گروه شدهاند تا تضمین شود که از خاک افغانستان برای مقاصد تروریستی علیه کشورهای دیگر استفاده نخواهد شد.
نشست چهارم دبیران شورای امنیت کشورهای منطقه در مورد افغانستان، در اواخر مه ۲۰۲۲ میلادی در تاجیکستان برگزار شد. در آن نشست اعلام شد که به هیچوجه نباید زمینه استفاده گروههای تروریستی از جغرافیای افغانستان با هدف ضربه زدن به منافع کشورهای همسایه ایجاد شود، و از طالبان خواسته شد که جلو فعالیت گروههای تروریستی را در افغانستان بگیرند.
پس از برگزاری نشست «فرمت مسکو»، قرار است ظرف چند هفته آینده، ازبکستان میزبان نشست وزیران خارجه کشورهای منطقه در مورد افغانستان باشد. این نشست نیز مانند فرمت مسکو، در جستوجوی راهحلهای لازم برای تامین صلح و ثبات و کاهش تهدیدهای امنیتی افغانستان در قبال کشورهای منطقه خواهد بود.